Twórca Amelii w czasach stalinowskich przyjeżdża do Polski

Rumuński pisarz Lucian Dan Teodorovici, autor książki „Matei Brunul”, spotka się z czytelnikami w Warszawie, Krakowie, Wrocławiu,  Poznaniu i Gdańsku. Jego powieść została uznana w Rumunii za książkę roku 2011 przez czołowe czasopisma literackie. Pisarz  do Polski przyjeżdża na zaproszenie Rumuńskiego Instytutu Kultury w Warszawie.

Teodorovici, to gwiazda młodej rumuńskiej literatury, reżyser teatralny, autor siedmiu scenariuszy filmowych, a także sztuki teatralnej. Jego książka „Matei Brunul” ukazała się niedawno w Polsce nakładem wydawnictwa Amaltea w tłumaczeniu Radosławy Janowskiej-Lascăr i uzyskała bardzo dobre recenzje. Została także doceniona na stronie prestiżowej Nagrody Literackiej Europy Środkowej Angelus jako jedna z kilku najciekawszych pozycji z naszej części Europy, wydanych w ubiegłym roku.

Tytułowy bohater powieści Teodorovici – Matei Brunul – to włosko- rumuński marionetkarz, który wraz ze swoją lalką o imieniu Bazyli, na skutek absurdalnego zbiegu okoliczności,  staje się ofiarą stalinowskich represji.  Po sfingowanym procesie i torturach w więzieniu w Bukareszcie trafia do rumuńskich obozów pracy. W wyniku nieszczęśliwego wypadku doznaje amnezji – traci pamięć o dwudziestu ostatnich latach swojego życia. Tajna policja Securitate postanawia wykorzystać ten fakt  i stworzyć z niego  „nowego socjalistycznego człowieka”, całkowicie oddanego systemowi.

Z powodu postawy głównego bohatera wobec świata, jak i klimatu powieści, Mateia Brunula porównuje się do Amelii Poulain w świecie Sowietów i do Kandyda w Rumuńskiej Republice Ludowej. Książka Teodorovici trzyma się jednak mocno realiów historycznych, przybliżając polskiemu czytelnikowi słabo u nas znane tło rumuńskiego stalinizmu, jak np. tzw. „eksperyment z Piteşti” (od nazwy miejscowości w której znajdowało się więzienie) – program okrutnej reedukacji przy pomocy tortur psychicznych, który Aleksander Sołżenicyn określił jako „najstraszniejsze barbarzyństwo współczesnego świata”. Autor powieści Lucian Dan Teodorovici we wstępie do polskiego wydania pisze: „Chociaż oba kraje łączy ponura komunistyczna przeszłość, to jednak dzielą je inne oblicza tego reżimu. Trudno jest mi na przykład opisać, co oznaczała „reedukacja” w rumuńskim systemie penitencjarnym. Wielokrotnie odnoszę się w książ­ce do tej metody niszczenia nie tylko ciała, ale i duszy. Mówiąc krótko i bez wchodzenia w najbardziej absurdalne i bolesne szczegóły, metoda rumuńskiej „reedukacji” wykorzystywała tchórzliwość części więźniów, których komunistyczny reżim „namaszczał”, dając im nieograniczoną władzę nad innymi skazanymi (zwłaszcza w wię­zieniu w Piteşti, w którym „reedukacja” była wyjątkowo okrutna)”. 

Cykl spotkań autorskich, 20-25 lutego 2015:

1. Warszawa, 20 lutego, piątek, godz. 18.00, miejsce: Poddasze Kultury (redakcja „Kultury Liberalnej”), ul. Chmielna 15 lok. 9, prowadzący Marcin Wilk,

2. Kraków, 21 lutego, sobota, godz. 16.00, miejsce: Wojewódzka Biblioteka Publiczna w Krakowie, ul. Rajska 1, prowadzący Wojciech Bonowicz,

3. Wrocław, 23 lutego, poniedziałek, godz. 18.30, Dolnośląska Biblioteka Publiczna, Rynek 58, American Corner, IIp., prowadząca: Patrycja Spychalska,

4. Poznań, 24 lutego, wtorek, godz. 18.00, miejsce: Księgarnia Tristero, ul. św. Marcina 30, prowadzący: Dariusz Sośnicki,

5. Gdańsk, 25 lutego, środa, godz. 18.00, miejsce: Europejskie Centrum Solidarności, pl. Solidarności 1, sala nr 5, III p. prowadząca: Elżbieta Żukowska

Źródła: strona Nagrody Literackiej Europy Środkowej Angelus, Rumuński Instytut Kultury w Warszawie